Kalendarium

09-11.01.2024 · Viscom, Düsseldorf

30.01-02.02.2024 · RemaDays, Nadarzyn

30.01-02.02.2024 · ISE, Barcelona

19-22.03.2024 · FESPA, Monachium

03-05.09.2024 · Warsaw Print Tech Expo, Nadarzyn

Ekologicznie vs. ekonomicznie?

Data publikacji: Luty 2012

W ostatnich latach istotnie zmieniło się polskie prawo ochrony środowiska, które stopniowo przystosowuje się do wymogów unijnych. Jednak normy prawne stanowią tylko jeden z elementów wpływających na proekologiczne działania przedsiębiorstw. Ważnymi czynnikami jest także przyjmowany przez firmę system wartości oraz bodźce ekonomiczne zachęcające do czynienia z działań korzystnych dla środowiska naturalnego elementu strategii biznesowej.

 

Działania proekologiczne mogą mieć charakter czysto finansowy, to znaczy przynosić bezpośrednie zyski związane np. oszczędnością zasobów, zwolnieniami podatkowymi, ale również mogą oddziaływać pośrednio na klientów poprzez budowanie pozytywnego wizerunku firmy. W dobie gospodarki hiperkonkurencyjnej wartości reprezentowane przez firmę stanowić mogą cenną przewagę konkurencyjną, otwierać dostęp do atrakcyjnych rynków oraz stanowić wartość dodaną marki czy produktu lojalizującą klientów oraz pracowników firmy. Jedną z firm, dla której działania proekologiczne są niezwykle ważne jest MACtac. „W kulturze korporacyjnej MACtac, ochrona środowiska jest wpisana jako jeden z nadrzędnych celów. Wprowadzamy standardy „World Class Manufacturing”, które wymuszają odpowiednie min. standardy ekologiczne oraz ściśle z nimi związane warunki bezpieczeństwa pracy” - wyjaśnia Cezary Koncewicz, Dyrektor polskiego oddziału MACtac.

 

Duże jest eko

 

W 2009 r. 28 % zarządzających wyraziło przekonanie, że kryzys gospodarczy doprowadzi do ograniczenia działań proekologicznych ich firmy. W 2010 r. odsetek firm podejmujących działalność ekologiczną istotnie zmalał (z 82 % do 71%), a obecna fala badania świadczyć może o ustabilizowaniu trendu spadkowego (70 %). Analizując czynniki wpływające na podejmowanie działań ekologicznych, znajdujemy potwierdzenie prawidłowości stwierdzonych w latach ubiegłych. Częstość angażowania się w działalność ekologiczną najwyraźniej różnicowana jest przez wielkość firmy: firmy duże (98 %) i średnie (86 %) angażują się w działania proekologiczne wyraźnie częściej niż firmy małe (67 %). Interpretując tę różnicę warto mieć na uwadze, że przedsiębiorstwa o większym zatrudnieniu – z racji skali prowadzonej działalności – częściej podlegają przepisom ochrony środowiska. Ponad połowa (58%) respondentów zarządzających dużymi firmami określiła wpływ regulacji prawnych w tej dziedzinie na działalność firmy jako duży lub bardzo duży (analogiczne deklaracje złożyło 42% top managerów z firm średnich i tylko 26 % z firm małych). Jeśli chodzi o stopień związania przepisami prawa to 89 % firm określających ten stopień jako duży lub bardzo duży prowadzi działalność proekologiczną – dla porównania: analogiczny odsetek wśród firm, które prawodawstwo ekologiczne dotyczy w małym stopniu lub w ogóle, wyniósł 59%.

 

Rodzaj działalności

 

Choć w porównaniu z rokiem ubiegłym odsetek firm podejmujących działania na rzecz ochrony środowiska nie zmienił się, na podstawie deklaracji badanych można stwierdzić, że zwiększył się zakres zaangażowania w działalność proekologiczną. W większości przypadków działania firm koncentrują się na redukcji niekorzystnego wpływu na środowisko stwarzanego przez prowadzoną przez siebie działalność. Projekty wewnętrzne realizuje 85% firm. Jednocześnie jednak ponad 30% firm prowadzi działania proekologiczne ukierunkowane na zewnętrz. Do propagowania proekologicznych projektów wewnętrznych przyznaje się między innymi firma TRIAS. „Działania proekologiczne wewnątrz naszej firmy obejmują różne obszary. Przy zakupie nowego sprzętu komputerowego i biurowego wybieramy wyłącznie urządzenia energooszczędne. Prowadzimy również segregację odpadów na terenie firmy. W biurach znajdują się łatwo dostępne dla pracowników pojemniki na papier, szkło, plastik. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, materiały eksploatacyjne (tonery) oraz niebezpieczne odpady (np. baterie, żarówki) przekazywane są wyspecjalizowanym firmom do utylizacji bądź recyclingu” - wyjaśnia Magda Wiejacha, Kierownik Działu Marketingu Grupy TRIAS. Z punktu widzenia rachunku ekonomicznego działania proekologiczne podzielić można na 2 typy: przynoszące korzyści podejmującej je firmie (np. związane z oszczędnością surowców, energii itp.) oraz nieopłacalne finansowo. W bieżącej fali badania mniej więcej połowa firm zadeklarowała, że realizuje oba typy projektów – jest to istotny wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym (39 %). Można to uznać za kolejny wskaźnik zwiększania zakresu zaangażowania w działalność na rzecz ochrony środowiska.

 

Korzyści i bariery

 

Perspektywa ekonomiczna jest bez wątpienia silnie zakorzeniona w sposobie myślenia zarządzających o ochronie środowiska. W porównaniu z latami ubiegłymi wzrósł odsetek badanych deklarujących, że ich firma nie odnosi korzyści z podejmowanych działań proekologicznych (z 33 % do 44 %). Trzy najczęściej wymieniane korzyści pozostały jednak bez zmian – są to: oszczędności kosztowe, lepszy wizerunek firmy oraz zgodność z przepisami prawa. Z kolei koszty (29 %) oraz brak korzyści finansowych (10 %) to najczęściej wymieniane bariery dla prowadzenia działalności ekologicznej. W wypowiedziach badanych przewija się również wątek utrudnień natury administracyjno-prawnej (przepisy prawa -10 %, brak wsparcia władz – 9 %, biurokracja -3 %). Warto zauważyć, że choć czynniki finansowe wciąż znajdują się na pierwszych miejscach w rankingu utrudnień dla działań proekologicznych, to w porównaniu z poprzednim pomiarem, odsetek ich wskazań zmalał we wszystkich kategoriach wielkości firm. W przypadku firm dużych i średnich na drugie miejsce w hierarchii awansowały wręcz przeszkody natury prawnej. Być może jest to znak wychodzenia przez firmy z kryzysu i przenoszenia się punktu ciężkości z ograniczeń finansowych na inne czynniki. Tę tezę potwierdza Magda Wiejacha z Grupy TRIAS w słowach: „Priorytetem nie jest już tylko budżet, choć jego wysokość nadal jest czynnikiem kluczowym, ale także troska o środowisko naturalne oraz maksymalnie efektywne wykorzystanie zasobów sprzętowych”. Często rozwiązania ekologiczne, mimo swej wyższej ceny wyjściowej, pozwalają na znaczne oszczędności. „Dla przykładu oświetlenie ledowe zużywa od 60-90 % mniej energii niż tradycyjne. Daje to oszczędności związane z mniejszym zużyciem prądu. Ze względu na dużą wytrzymałość oświetlenia ledowego spadają również koszty wynikające z częstej wymiany żarówek” - dodaje Magda Wiejacha.

 

Powody podejmowania działań

 

Wedle deklaracji badanych motywacją do podejmowania działań związanych z ochroną środowiska, tak samo często jest presja zewnętrzna (głównie przepisy prawa) co wartości realizowane przez firmę (po 37 % wskazań). Jeszcze w ubiegłym roku wymogi prawno-rynkowe wyraźnie przeważały nad wartościami pod względem częstości wskazań (47 % vs 34 %). Motywacja do podejmowania działań proekologicznych to przede wszystkim splot wymogów prawnych i rynkowych oraz wartości realizowanych przez firmę. To, które z tych powodów będą przeważać, zależy od sytuacji firmy, wyznaczanej przez jej wielkość, czy też stopień podlegania przepisom ochrony środowiska. Przykładem firmy, która prowadzi działania proekologiczne na kilku płaszczyznach jednocześnie jest MACtac. „Proces produkcyjny jest ściśle kontrolowany pod kątem ochrony środowiska, dotyczy to min. ograniczenia zużycia prądu, wyeliminowania emisji szkodliwych substancji do atmosfery oraz używania opakowań do nadających się recyclingu. Wszystkie w/w działania są na bieżąco analizowane poprzez wewnętrzne oraz niezależne audyty” - wyjaśnia Cezary Koncewicz, Dyrektor polskiego oddziału MACtac. Przedsiębiorstwa średnie i duże wciąż częściej motywowane są przez presję zewnętrzną niż realizowane wartości. Oczywiście – takie firmy w większym stopniu podlegają regulacjom prawnym. W przedsiębiorstwach, w których wpływ prawa na działalność firmy jest duży lub bardzo duży, presja zewnętrzna jako przyczyna podejmowanych działań proekologicznych wskazywana jest przez 50% managerów – istotnie częściej niż w przypadku firm, których przepisy dotyczą w mniejszym stopniu (mniej więcej 30 %). Analizując dane z trzech ostatnich lat zauważyć można, że coraz mniej firm dużych podejmuje działania ekologiczne ze względów ekonomicznych/ biznesowych. Jednocześnie jednak nie oznacza to, że firmy te częściej podejmują działania nieopłacalne – ich odsetek w latach 2009- 2010 utrzymywał się bowiem na porównywalnym poziomie, a w ostatnim pomiarze lekko spadł. Podejmowanie działań proekologicznych dla lepszej reputacji/wizerunku firmy nie ma dla zarządzających pierwszoplanowego znaczenia. Czynnik ten jest spontanicznie wymieniany jako motyw działań tylko przez 4% firm. Z drugiej jednak strony – 63 % zarządzających (w firmach podejmujących działania na rzecz środowiska) pytanych wprost o czynniki ważne dla budowania wizerunku wymieniło strategie uwzględniającą zrównoważony rozwój, 21 % - wdrażanie norm z serii takich jak ISO i EMAS, a 14 % - wdrażanie narzędzi oceny cyklu życia. Na zmianę rynku rozwiązań ekologicznych ma wpływ również wzrost świadomości polskich klientów. „Polscy klienci są coraz lepiej wyedukowani. Wielu z nich docenia wagę ekologicznych rozwiązań np. samoprzylepnych fototapet wykonanych z folii ekologicznych wydrukowanych na tuszach nie zawierających szkodliwych rozpuszczalników. Ten trend jest wyraźny, z pewnością edukacja klientów, będzie szła w parze z pozytywną zmianą nastawienia do folii ekologicznych - prognozuje Cezary Koncewicz w MACtac. Wymagania polskich klientów nie tylko rosną, ale zmieniają się, czego przykładem jest myślenie nie tylko w kategoriach kosztów, ale również jakości, przyjazności środowisku naturalnemu czy kreowania wizerunku firmy. Odwracanie się od myślenia wyłącznie o kosztach widoczne jest w branży DS. „Zarówno organizatorzy eventów, jak i osoby decydujące o wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych w muzeach, obiektach użyteczności publicznej czy sportowych, zaczynają zwracać uwagę na te aspekty, które jeszcze do niedawna nie miały aż tak dużego znaczenia” - potwierdza Magda Wiejacha z Grupy TRIAS. Zarówno wyniki opublikowane w raportach, jak i słowa przedstawicieli branży reklamowej komunikacji wizualnej potwierdzają fakt, że nastawienie polskiego rynku do rozwiązań proekologicznych się zmienia. Odchodzi się od powoli od budowania opozycji typu ekologiczny/ekonomiczny czy wewnętrzny/zewnętrzny. Praktyka pokazuje, że działania prowadzone w trosce o społeczeństwo często łączą się z oszczędnością finansową oraz, że nie możliwe jest sprzedawanie rozwiązań proekologicznych przez firmy, które nie realizują wewnętrznych działań chroniących środowisko naturalne oraz nie posiadają wizerunku potwierdzającego ich odpowiedzialność.

 

Opracowano na podstawie raportu „Biznes a ekologia. Postawy wobec ochrony środowiska” przygotowanego przez GfK oraz Green Cross Poland.

« poprzedni   |   następny » « wróć

Komentarz miesiąca

Małe kroczki dla wspólnego dobra

Obecne czasy stają się coraz bardziej burzliwe i niespokojne. W takiej epoce także komunikacja wizualna staje w obliczu sytuacji, w której powinna za każdym razem od nowa przemyśliwać swoją rolę, by dążyć do ulepszenia świata. Zdaję sobie w pełni sprawę z naiwności tego postulatu, lecz mimo wszystko sądzę, że pozostaje on ważny, a może wręcz kluczowy. Z najnowszego numeru VISUAL COMMUNICATION, dowiecie się zatem między innymi....

Reklama